-TERİMLER VE DEYİMLER :

Aborda : Bir teknenin diğer bir tekne üzerine veya rıhtıma, iskeleye yanaşmasıdır.

Abosa : Akan bir zinciri veya halatı o durumda durdurmak ve tutmak için bosaya vurmak.

Abramak : Kontrolden çıkan bir gemiyi veya bir işi kontrol altına almak.

Acenta : Deniz işletmelerinin, gemilerini çalıştırırken limanlardaki bürokrasi işlerinde, gemi ve personelinin ihtiyaçlarını teminde aracı olarak kullandığı anlaşmalı veya temsilci kuruluşlardır.

Alabora: Bir deniz aracının ters dönmesine alabora denir.

Alarga : Bir geminin sahilden açıkta bulunması, demirlemiş olması durumuna denir.

Alesta: Bir işe hazırlanılması veya işe hazır olunduğunu belirtmek için verilen komut.

Aganta : Hareket halindeki bir halatın kumanda edildiği an akışının tutulması durumudur.

Arya : Toka edilmiş vaziyetteki bir sancağı aşağı indirmek için verilen komut.

Avara : Bir gemi veya teknenin yanaşmış olduğu yerden açılması, ayrılması

Balast (Safra) : Seferine yüksüz olarak çıkan veya yüklü olup denge problemi olan gemilerin, dengesini iyileştirmek için, gemi tanklarına aldıkları deniz suyuna balast denir.

Balb : Gemilerin baş bodoslamalarının su içindeki kısmında ileri doğru uzanan şişkin kısımdır. Geminin hızını arttırmaya yarar. Ayrıca geminin baş-kıç yaparak sallanmasını azaltır.

Başaltı : Geminin baş tarafının iç kısmına verilen isimdir. Baş tarafı kasaralı gemilerde kasara altı “başaltı” olarak adlandırılır.

Charter (Çartır ) : Kiralamak, bir geminin kiralanması anlamına gelir. “Çartırdaki gemi” sözü, gemiadamları arasında taramp seferi yapan gemi karşılığında kullanılsa da esas kira altındaki gemi demektir.Yani çartırdaki gemi düzenli sefer yapabilir.

Çalım ve Kuruz : Geminin su hattından aşağıda kalan kısmının başta ve kıçta, omurgaya yaklaşıldıkça daralmasıdır. Bu daralma baş tarafa doğru olduğunda çalım, kıç tarafa doğru olduğunda kuruz adını alır.

Çamçak : Filikaların suyunu boşaltmak için yapılmış, ağaç kepçelerdir.

Çapariz : Bir manevra veya bir işlemin engellenmesi anlamına geldiği gibi, demir zincirlerinin biryerlere (başka bir zincire vs.) dolaşması, karışması anlamında da kullanılır.

Çiftelemek : Tek demir atmış bir geminin emniyet için diğer demirini de atma işlemi.

Danec :Yükün hasardan korunması ve hızlı tahliye edilebilmesi için yüklerin aralarına ve altlarına konulan tahta, hasır v b. malzemeye denir.

Dalgakıran : Limanları ve limanlar içindeki gemilerin denizlerden (dalgadan) zarar görmemesi için limana hakim rüzgara yüzey verecek şekilde yapılmış dalga önleyici yapılar.

Deniz Haritası : Denizcilikte kullanılan sahilleri, seyir alametlerini, derinlikleri gösteren ve özel işaretleri olan haritalardır.

Duba : Altı düz ve yük taşıma maksatları için inşa edilmiş ağaç veya saç tekneler.

Düşme : Bir geminin rüzgar ve akıntı etkisiyle bulunduğu rotadan veya mevkiden kaymasıdır.

El iskandili : Derinlik ölçmede kullanılan bir ağırlık ve ince halattan meydana gelen basit bir alet.

Façuna : Halatların fazla sürtünmeye maruz kalan kısımlarının yıpranmasını önlemek için bu kısımlar gırcala ve mürsel ile sarılır. Bu işleme façuna denir.

Falaka : Puntel , dikme ve matafora cundalarının (uçlarının) arasına gerilerek, bulundukları durumlarını muhafaza etmesini sağlayan halatlardır.

Firengi Delikleri : Güvertede biriken suların dışarı akması için, bir ağzı bordaya açılmış güverte üstü deliklerdir.

Forklift : Yükleme ve tahliye işlemlerinde, rıhtımda veya gemi ambarında ağır malzemenin kaldırılıp taşınması için kullanılan, manevra kabiliyeti yüksek araçlara denir.

Formen: Yine yükleme veya tahliye işlerini yürüten işçi gurubunun (posta) başı.

Gemi Jurnali : Gemi ile ilgili olayların kaydedildiği, hukuki işlemlerde çok önemli yeri olan defter.

Havuz : Gemilerin su altı kısımlarınınbakım ve onarımı için alındıklarıkuru veya yüzer tipteki havuzlardır.

Iskarça : Liman ve rıhtımlarda çok sayıda gemi bulunmasına denir. Karışıklık anlamına da gelir.

İstif : Her cins eşyanın ve yükün geminin dengesini bozmayacak şekilde geminin yapısına en uygun şekilde yerleştirilme ve yüklenme işlemidir.

Kabadalga : Dalga yüksekliği fazla olan ve gemiyi rahatsız eden dalgalardır.

Kamara: Gemideki personelin kaldığı odalara verilen isim.

Kampana : Gemiyle ilgili bazı acil durumları bildirmek için belirli kurallar içinde kullanılan çana kampana denir.

Kana Rakamları : Bir gemi teknesinin ne kadar su çektiğini (suya battığını öğrenmemize yarayan, her iki bordada baş, vasat ve kıç taraflardaki rakamlardır. "Draft rakamları " da denilir

Kana rakamlarından draftın nasıl okunacağı bilinmelidir; İskele tarafta metrik birime göre yazılan rakamların boyları ve rakamlar arası düşey boşluklar 10 cm, Sancak tarafta (Romen rakamlarıyla) kadem (fit) birimine göre yazılan rakamların boyları ve rakamlar arası 6 pustur (inçtir).

Kapela : Gemilerde teçhizatları korumak üzere üstlerine örtülen branda kılıflardır.

Kasırga : Çok kuvvetli rüzgar, büyük dalgalar ve kuvvetli rüzgarın oluştuğu gemiler için tehlikeli fırtına.

Kavela : Halat dikme işlemlerinde kullanılan sert bir ağaçtan yapılmış havuç şekline benzeyen malzemedir.

Kılavuz kaptan (pilot) : Bölgesel tehlikeleri, seyir yollarını, geçitlerini ve limanlarını iyi bilen gemileri emniyetle sevk ve idare edebilecek tecrübeli kaptanlara denir.

Laşka : Boş veya boşalmış anlamına gelir. Bir halatı boş koyuvermektir.

Laşing : Yükün gemiye, kendisine veya diğer yüklere verebileceği hasarı önlemek amacıyla yapılan bağlama işidir.

Liman : Gemilerin yük ve yolcu alıp vermesine elverişli, rüzgar ve dalgalardan korunur şekilde yapılmış tesislerdir.

Lumbar : Gemi bordalarına veya küpeştelerine açılan dört köşe, giriş çıkış mevkileridir.

Lumbar ağzı : Gemilere giriş çıkış yapılan yerlere verilen isimdir.

Manifesto : Ticaret gemilerinde yükün cinsini gösteren resmi evrak.

Mezestre : Sancağın yarıya kadar çekilmesi işlemine denir.

Mola : Halatların bağlı bulundukları yerlerden fora edilmesi için verilen kumanda.

Navlun : Bir yerden bir yere para karşılığı taşınmak üzere bir sözleşme ile gemiye alınan yükün tümü. Bu yükün taşınmasının para değeri anlamında da kullanılır.

Nete (neta) : Düzeni bozulmuş bir şeyin tertiplenip düzenlenmesi, ayrıca seyirde kullanılan anlamıyla aykırı ve tehlikeli bir durumun olmadığı, her şeyin normal devam ettiği anlamında kullanılır.

Ölüdeniz (Sıvel) : Fırtınanın dinmesi ile oluşan, çatlaksız, rahatsız edici dalgalar.

Parakete : Geminin süratini ölçmek için kullanılan aletin ismidir.

Parima : Filikaların baş ve kıç taraflarında bağlama amacı ile kullanılan yeterli uzunluktaki ince halat.

Rüzgar altı : Rüzgarın estiği (geldiği) yöne ters yön (sırt dönüldüğünde, ön tarafın olduğu yer).

Rüzgar üstü : Rüzgarın esmekte olduğu (geldiği) taraf.

Savlo : Gemicilikte sancak çekmede paraketede, el incesi olarak kullanılan bir ile birbuçuk burgatalık ince halatlara verilen isimdir.

Stevedor : Limanda gemilerin yükleme veya tahliye işlerini yürüten insan veya şirkettir.

Şifting : Bir yere yanaşmış veya demirlemiş geminin yerini değiştirme işlemidir. Ayrıca yükün yerini değiştirme anlamında da kullanılır.

Tersane : Gemilerin inşa edildiği veya tamir ve bakım gördüğü yerler.

Toka : Bir sancağın, bayrağın göndere çekilmesi için verilen komut.

Tonilato : Gemilerin gerek ağırlık gerekse hacim ölçümü ile belirtilebilen kapasiteleridir.

Tramp Gemi : Düzenli sefer yapmayan gemi demektir. Yani sürekli belli birkaç liman arasında değilde, yükü bulduğu limandan yükün götürüleceği liman neresi ise oraya sefer yapan gemi anlamına gelir.

Trim : Geminin baş draftıyla- kıç draftı arasındaki fark.(geminin başa veya kıça eğik olması

valf : Borulardaki sıvıların akışlarını kontrol etmeye yarayan bir çeşit vana.

Vardiya : Gemilerin liman ve seyir hizmetlerinin görülmesi için, gemi personeli tarafından zamana bağlı olarak tutulan nöbet.

Yalpa : Geminin dalgalardan sancak ve iskeleye aralıklarla yatıp, doğrulması, sallanması.

Yükleme sınırı hatları (Fribord Markası : Sancak - iskele her iki bordadaki bu şekiller gemilerin uluslararası kurallar gereğince değişik şartlarda (mevsim, su yoğunluğu ) yükleme sınırını gösterir. Fazlaca yükleme sebebiyle bu sınırların aşılması, gemi emniyetini ortadan kaldırır.



B- ÖLÇÜLER :



1 Deniz mili : 1852 metre - 10 Gomino - 2000 Yarda

1 Gomino : 185,2 metre

1 Kadem (fit) : 30,48 santimetre

1 Kulaç : 183 santimetre (1.83 metre)

1 Pus (inç : 2,54 santimetre

1 Metrik ton : 1000 kg (1 ton)

1 Tonilato : 2.83 metreküp (100 fitküp)